Neden Esneriz Biliyor musunuz

Derin bir nefes alın, ağzını genişçe açın, çene ve boyun kaslarınızı kasın ve nefesini verin. Evet, az önce esnediniz. İnsanoğlu ve pek çok hayvan türü esner ve bunu istemsiz olarak yapar. Peki neden esneriz? Genellikle uykumuz geldiğinde, sıkıldığımızda esnediğimiz düşünülür. Evet bu doğrudur, yatağa gireceğimiz zaman yada sabah kalktığımızda daha sık esneriz. Ancak esnemek düşünüldüğü kadar basit bir olay değildir.

Neden Esneriz?

Esnemekle ilgili bugüne kadar ciddi olarak kurulmuş 4 teorem vardır. Ancak hala kesin olarak esnemenin nedeni bilinmemektedir.

Esnemenin İlk Teoremi Fizyolojik Olmasıyla İlgili.

Buna göre esnemenin amacı daha fazla oksijen almak ve vücutta birikmiş karbondioksidi dışarı atmaktır. Bu teorem grup içinde esnemeyi açıklayabilir. Bir grup, kapalı bir ortamda daha fazla karbondioksit oluşturur. Ancak daha fazla oksijen almak için esniyorsak, egzersiz yaparken de esnememiz gerekmez mi? Robert Provine adlı bir sinirbilimci, yaptığı deneyde kişilere fazladan oksijen vermiş ve ortamdaki karbondioksidi azaltmıştır ancak bu kişilerin esnemesini engellememiştir.

İkinci Esneme Teoremi Evrim ile İlgili.

Bazı bilim adamları, insanın atalarının dişlerini göstermek ve karşısındakini korkutmak için esnemeyi kullandığını düşünmektedirler.

Üçüncü Esneme Teoremi Sıkılma ile İlgili.

Buna göre kişi sıkıldığında, uykusu geldiğinde beyindeki belirli merkezler aktifleşir ve kişi esner. Ancak bu teorem her durumu açıklayamamaktadır. Örneğin, atletler koşmadan önce, paraşütçüler ilk atlayışlarını yapmadan önce esnerler. Ya da esneyen birini gördüğümüzde, esnemeyle ilgili bir şey durduğumuzda esneriz. Ve bunlar ‘insanlar uykuları gelince, sıkılınca esnerler’ teziyle açıklanamaz.

Dördüncü ve En Yeni Teorem İse Esnemenin Beynin Soğutucusu Olduğudur.

Beynin en iyi performansını gösterebilmesi için belirli bir sıcaklıkta tutulması gerekir. Ve esnemek tıpkı bir radyotör gibi beyindeki fazla ısının atılmasını sağlıyor. Bu konuda deneyler yapan ve esneme sonrası insanların beyninde soğuma olduğunu ispatlayan Andrew C. Gallup, bu teoremi basit olarak şu şekilde anlatıyor;

• Esnemeye başladığımızda, çene ve boyun kaslarındaki kasılma boyuna, yüze ve kafaya giden kan miktarını arttırır,
• Esneme sırasında aldığımız derin nefes beyin-omurilik sıvısını ve beyindeki kanı aşağı yönlü akmaya zorlar,
• Ağzımızdaki hava da bu sıvıları soğutur.

Tüm bunlar tıpkı bir radyotör gibi işlev görüp beyindeki sıcak kanı alır yerine soğuk kan gitmesini sağlar. Bu sayede beyin soğutulmuş olur. ‘’

Gallup’un teoremi, paraşütçülerin, atletlerin stresli bir olay karşısında neden esnediklerini açıklamaktadır. Bu teoremi desteklemek için Gallup kişileri burnundan nefes almaya zorlamış, kafalarına sıcak uygulamış ve tüm bunlar sonucunda kişilerin esnemeye meyili artmıştır. Aynı şekilde kronik olarak esneyen kişilerin kafasına soğuk uygulandığında esneme semptomları azalmıştır.

Esneme Bulaşıcı mıdır?

Esnemenin hakkında merak edilen konulardan birisi de esnemenin bulaşıcılığıdır. İlginçtir ki pek çok omurgalı hayvan esnemesine rağmen, yalnızca insanlarda, şempazelerde ve bazı köpek türlerinde esneme bulaşıcıdır. Esnemenin bulaşıcılığı ile ilgili yapılan pek çok araştırma, bu durumun kişinin empati kabiliyetiyle ciddi derecede ilişkili olduğunu göstermiştir. Kişi karşısındakiyle ne kadar empati kurabiliyorsa, esnemenin bulaşıcılığı da o denli yüksek oluyor.

Esnemenin kesin sebebini hala bilmesek de, esnemeyle ilgili pek çok ilginç bilgiye sahibiz. Henüz anne karnındayken esnemeye başlıyoruz, stresli durumlarda esniyoruz, sıkıldığımızda esniyoruz, bir başkasını esnerken gördüğümüzde esniyoruz.

Peki siz, bu makaleyi okurken kaç kez esnediniz? Umarız çok fazla değildir.